Бүгінгі күнде «стартап» сөзін теледидар, интернет, газет-жорналдар мен жарнамаларда жие естіп, көріп жүрміз. Сонымен қоса бұл сөз бизнес және экономика саласындағы жұмыс істейтін адамдардың арасында танымал сөзге айналуда.
(HP Hewlett-Packard) есімдерін берді. Бүгінгі күні ол принтер, сканер, көшірме жасайтын машина, наутбук және басқада күнделікті өмірде қолданып жүрген офистік техниканы шығарушы әлемге танымал компания.
Өкінішке орай, қазіргі таңда стартап сөзімен көп адамдар мен кәсіпкерлер тек қана IT-технология (Information Technology –Ақпараттық Технология, мысалы: интернет, компютерлік және ұялы телефон бағдарламалары ) саласындағы бизнеспен жаңашылдықты байланыстырады. Әрине мұндай көзқарас қате емес. Өйткені осы күні тез әрі қарқынды дамып келе жатқан негізгі салалардың бірі ол IT-технология. Бірақ шын мәнінде стартап түсінігі кезкелген саладағы бизнеспен байланысты.
Өкінішке орай, қазіргі таңда стартап сөзімен көп адамдар мен кәсіпкерлер тек қана IT-технология (Information Technology –Ақпараттық Технология, мысалы: интернет, компютерлік және ұялы телефон бағдарламалары ) саласындағы бизнеспен жаңашылдықты байланыстырады.
Әрине мұндай көзқарас қате емес. Өйткені осы күні тез әрі қарқынды дамып келе жатқан негізгі салалардың бірі ол IT-технология. Бірақ шын мәнінде стартап түсінігі кезкелген саладағы бизнеспен байланысты.
Алғашқы рет «стартап» термині (сөзі) 1939 жылы АҚШ-та (Америка Құрама Штаттарында) пайда болды. Осы елдің Сан-Франциско қаласының жанында Санта-Кларе өңірінде жоғары технологиялар саласында жобалармен айналысатын кәсіпорындар мен фирамалар шоғырланған болатын. Бұл фирмалардың мақсаты сол уақыттағы озық жаңа идеяларды шынайы өмірде дайын өнім ретінде нарыққа ұсыну болды. Айтылған жылы (1939 жылы) Стенфорд университетінің Улиям Хьюлетт және Дэвид Паккард есімді екі студентті өздірінің кішігірім жаңа жобасымен айналысқан еді. Олар өздерінің ісін («start-up» ағылшын тілінен «бастау, іске қосу») стартап деп атап өз бастауларына өздерінің Хьюлетт-Паккард
Сонымен, стартап дегеніміз не? — деген сұрағымызға қайтіп оралсақ, стартап бұл – дамуымен өсуіне қолдауды қажет ететін жаңадан бастау алып келе жатқан жаңа бизнес жоба немесе жас компанияны атаймыз. Сондықтан да кезкелген стартаптың өзіне тән ерекшелігі болуы тиіс. Ондай ерекшелік оның қайталанбастығы. Мысалы, сіз өзіңіз тұрып жатқан ауданыңызда дүкен ашатын болсаңыз оны стартап деп атауға болмайды. Өйткені сіздің дүкеніңіздей дүкен көп және олар бір-бірінен ешқандай айырмашылығы жоқ. Себебі сатылатын нан өнімдері немесе күнделікті тұтынатын тұрмыстық, шаруашылық заттары болсын олардың сапасы да, ассортиметі де ұқсас, және де көбінесе бір болып келеді. Сондықтан да ашайын деп отырған дүкеніңізді стартап ретінде ұсынғыңыз келсе онда, ол дүкеннің өзіндік жаңа ерешелігі болуы тиіс. Мысалы, сатылытан тауарыңыз туралы ақпаратты (бағасы, сапасы, қоладану ерекшелігі, нақты уақытта тауардың болуы) ұялы телефонның қосымшасы (приложение) арқалы көру, ал керек болса кредит есебінде (ақшасын тауарды алған соң есептесу) сатып алу және оны сатып алушыға тегін жеткізу секілді қызмет көрсетумен ерекшеленуі керек.
Сондықтанда стартап бұл тек қана IT-технология мен үлкен көлемді жобалар мен бизнес деп түсіну қате. Өйткені бүгінгі күнде әлемдік деңгейде танымал брэндке (тауар атауы) айналған бизнестердің 90% пайызы кезінде шағын бизнес ретіндегі бастама түрінде болды.
Осыған байланысты, кезкелген стартаптың мақсаты –тауар немесе қызмет көрсетудің жаңа түрін тауып, оны нарықта ұсынып, сату арқылы пайда табу.
Осы күнгі стартап түрінде бастама алған және әлемге танымал есімге айналған статаптар, олар:
Және тағы басқалар